Przesyłanie impulsów elektrycznych pomiędzy wzmacniaczem a podłączonymi do niego kolumnami odbywa się za pomocą kabli głośnikowych, będących podstawowym połączeniem. Są to przewody obligatoryjne w każdym hi fi, chyba że zbudujemy go w oparciu o kolumny aktywne, które albo nie potrzebują ich w ogóle, albo też są łączone pomiędzy sobą poprzez kable ethernet, pojedynczy RCA lub producenckimi rozwiązaniami dedykowanymi dla konkretnych kolumn głośnikowych.

Ich wybór wydawać by się mógł bardzo łatwy, ale niestety nie jest to takie oczywiste i pomiędzy nimi występują spore różnice zarówno w rodzaju przewodnika użytego do ich wykonania, jak i średnica kabla, sama konstrukcja kabla, długość, sposób izolacji przekładający się finalnie na to jakie brzmienie będziemy w stanie uzyskać w naszym systemie audio.

Przez powyższe również należy przewody głośnikowe traktować jako pełnoprawne elementy systemu audio, ponieważ ich jakość będzie miała wpływ na efekt finalny (nie aż taki jak oczywiście kolumny), ale nadal istotny.

Parametry istotne w kablach głośnikowych

Zastosowany przewodnik

Jakość dźwięku będzie zależała w dużej mierze właśnie od tego jaki jest zastosowany dielektryk do produkcji kabla, dlatego też bardzo istotne jest zwrócenie uwagi na ten fakt, dlatego, że gorszej jakości przewody bywają wykonane z aluminium miedziowanego, a więc rdzeń, którym najczęściej przenoszone są najniższe częstotliwości wykonany jest z aluminium, natomiast tylko zewnętrzna kilku, lub kilkunastomikronowa warstwa jest pokryta miedzią, aby zachować lepsze parametry elektryczne.

Nie mniej jednak, obecnie już większość kabli głośnikowych jest wykonana z różnego rodzaju stopów miedzi, z czego najczęściej będzie to miedź beztlenowa oznaczanej skrótem OFC (Oxygene-Free Copper), która w odróżnieniu od klasycznych przewodów posiada znacznie mniej cząsteczek tlenu w swojej strukturze, dzięki czemu tego typu rozwiązanie pozwala na zachowanie dłuższej żywotności, oraz w znacznym stopniu zmniejszenie zjawiska pokrywania się tlenkami (utleniania). Miedź beztlenowa również potrafi się pomiędzy sobą różnić, dlatego warto na izolacji kabla głośnikowego poszukać oznaczenia np. 4N, 6N, czy 8N, ale też typowo numeryczną wartość jak OFC 99,9999%. Oba zapisy wskazują dokładnie to samo, czyli to jaką ilość zanieczyszczeń posiada dany rodzaj, a zapis 99,99% jest równoznaczny z miedzią o klasie czystości 4N.

Kolejnym typem jest miedź OCC (Ohno Continuous Casting), często również z dopiskiem monokrystaliczna, która uważana jest za znacznie lepszą od klasycznej miedzi beztlenowej i stosowana w wysokiej klasy kablach głośnikowych jak np. Purist Audio Design Corvus. Powstaje ona w procesie wyciągania z niewielką prędkością, a pojedyncze kryształy potrafią mieć długość powyżej 100m. Proces ten opracowano w Japonii w roku 1986 przez profesora Ohno.

Srebro to kolejny przewodnik z jakiego są wykonywane kable głośnikowe o wyższych parametrach przewodnictwa niż miedź przez co często spotkać można ten materiał w nieco droższych konstrukcjach kablarskich.

Podobnie jak w przypadku miedzi również oznaczane są klasy czystości tegoż surowca, a większość z firm wykorzystuje na większą skalę 4N co jest odpowiednikiem miedzi o czystości 8N. Srebro pokrywa się również zanieczyszczeniami, podobnie jak miedź, aczkolwiek często nie są to produkty utleniania, ale związki srebra z siarką lub siarkowodorem pojawiające się często w postaci czarnego nalotu, aczkolwiek w przeciwieństwie do tlenków miedzi są one dobrymi przewodnikami i nie powodują ograniczenia przewodności tegoż materiału. Czasem również srebro stosuje się do pokrywania miedzi, dlatego możemy ten materiał spotkać w znacznie niższych kwotach otrzymując kabel wykonany z posrebrzanej miedzi.

W większości przypadków warto zainwestować w taki przewód głośnikowy jeżeli poszukujemy nieco jaśniejszego charakteru, chcemy dodać więcej detalu do naszego systemu, ponieważ większość konstrukcji kabli głośnikowych wykonanych ze srebra właśnie w tą stronę idzie. Oczywiście w instalacjach podtynkowych, do głośników sufitowych itd nie ma sensu za bardzo w całym domu przeprowadzać okablowania wykonanego ze srebra, lepiej w takich przypadkach jednak pozostać przy konstrukcjach z miedzi, ponieważ tutaj nie poprawimy jakości wyższą przewodnością.

Pewnie większość z Was będzie się zastanawiała a co ze złotem? Otóż ten materiał jest wykorzystywany wyłącznie do tego, aby zapobiec utlenianiu np. miedzi, a ze względu na jego właściwości. Poza tym nie ma zastosowania w przemyśle kablarskim (oczywiście pomijając wtyki bananowe, które również często są pozłacane).

Średnica kabla

Średnica kabla, czy też przekrój kabla głośnikowego w hi fi na poziomie klasycznego rozwiązania stereo będzie miała nieco mniejsze znaczenie niż w przypadku rozwiązań dedykowanych do kina domowego, w których "grubość kabla" daje nam również wyższą rezystancję, ponieważ w tej sytuacji przesyłamy sygnał na większą odległość.

Zastanawiając się na podstawie średnicy przewodu jakie kable do głośników wybrać możemy napotkać spory ich wybór począwszy od 0.5mm2 po znacznie większe średnice występujące w środowisku audiofilskim. Oczywiście średnicę przewodu możemy rozpatrywać w dwóch aspektach: średnicy właściwej, oraz każdej z żył. Pierwsza z nich ma bardziej znaczenie praktyczne kiedy to chcemy przeprowadzić kabel głośnikowy w listwach przypodłogowych, lub peszlu do naszych zestawów głośnikowych, natomiast druga to średnica mówiąca nam jaka grubość każdej z żył została zastosowana w danej konstrukcji. Pozwala nam także oszacować czy możemy zastosować konkretne wtyki bananowe, lub nasze terminale głośnikowe w sprzęcie Hi Fi akceptują taki przekrój kabli głośnikowych.

Bardzo często średnica kabla przekłada się na jakość dźwięku, aczkolwiek niektóre przewody audio posiadają zupełnie inną konstrukcję jak np. marka Nordost, której filozofia polega na umieszczeniu pojedynczych żył przewodnika obok siebie tworząc finalnie kabel głośnikowy na wzór taśmy, tak więc nie zawsze powinniśmy się nią sugerować, ponieważ sama średnica kabla nie decyduje o jego dobrej jakości. Pamiętajcie zatem o tym, że przewód o większym przekroju niekoniecznie musi oznaczać przewód o dobrej jakości jak i na odwrót, czyli przy mniejszej średnicy nie zawsze będziemy mieli do czynienia z rozwiązaniem gorszej jakości.

Wpływ na średnicę przewodu ma także izolacja, ponieważ może ona posiadać wiele dodatkowych elementów zwiększających całkowitą średnicę przewodów jak np. fakt tego, że pojedyncze żyły umieszczone są w osobnych izolacjach, a je otacza jeszcze izolacja oponowa.

Długość kabla

Wybierając kabel powinniśmy również wziąć pod uwagę ich długość, ponieważ jego oporność oraz długość kabla głośnikowego są bezpośrednio z sobą powiązane. Duże znaczenie ma to w przypadku kina domowego, ponieważ te odległości mogą być na prawdę bardzo duże i wtedy powinniśmy rozpatrzyć także nieco grubszy przewód głośnikowy.

Izolacja

O tym jakie kable do głośników wybrać decyduje również sposób izolowania przewodnika, który w przypadku Hi Fi jest bardzo istotny, ponieważ tak samo jak odtwarzacze CD posiadają odpowiednio rozplanowaną sekcję analogową i cyfrową, aby uniknąć zakłóceń, podobnie w przypadku kabla głośnikowego jest to ważne, aby je wyeliminować.

Technologia jaką możemy spotkać będzie się różniła w zależności od tego jakiej klasy kabel wybierzemy. W najprostszej firmie izolacja będzie wyłącznie na zasadzie zwykłego PCV, ale w bardziej zaawansowanych konstrukcjach możemy spotkać takie sposoby dbania o zmniejszenie zakłóceń jak aluminiowe oploty, czy też żele ekranujące jak Ferrox. Zazwyczaj powoduje to, że kabel głośnikowy będzie coraz większej średnicy i jego zastosowanie do kina domowego do kolumn surround czasem będzie trudne, ale w przypadku posiadania klasycznego wzmacniacza, gdzie odcinki są krótsze i są prowadzone za szafką RTV warto wziąć to pod uwagę.

W przypadku kiedy jesteśmy zainteresowani kinem domowym warto z kolei w ścianach, czy też suficie prowadzić kable głośnikowe w podwójnej izolacji, dzięki czemu są one bezpieczniejsze podczas ewentualnych prac remontowych, ponieważ oprócz izolacji głównej mamy jeszcze izolację pojedynczej żyły. Warto w tym wypadku, kiedy także długość kabla jest spora zwracać uwagę na to, a także na sposób ich prowadzenia do głośników, ponieważ w sytuacji kiedy trasy biegną równolegle do kabli elektrycznych mogą one tym bardziej indukować zakłócenia jeżeli ma taka sytuacja miejsce na dłuższych odcinkach.

Przecinać się mogą jak najbardziej i pod różnymi kątami, natomiast najgorszą jest sytuacja kiedy to właśnie od naszych wzmacniaczy (czy właściwie amplitunerów kina domowego) do konkretnego głośnika nie mamy możliwości zaplanowania innych tras przeprowadzenia przewodów.

Dodatkowe elementy konstrukcyjne

Wraz ze wzrostem ceny także wykorzystywana technologia się zmienia. Są producenci stosujący dodatkowe żyły mające zapewnić dobrą kontrolę niskich częstotliwości (dodatkowa żyła bass conductor), czy też poprzez użycie żelowego ekranowania zdecydować o lepszej jakości dźwięku poprzez odizolowanie właściwych żył przewodnika.

Czasem także możemy się spotkać z nietypowymi rozwiązaniami pod kątem samego usytuowania żył jakie kable do głośników posiadają. Jednym z takich przykładów może być wcześniej wspomniany Nordost (w formie taśmy) posiadający dodatkowo autorską technologię Micro Mono Filament, kolejnym Kimber Kable w formie splecionego warkocza mniejszych żył.

Linka, czy Solid Core, czyli jakie kable głośnikowe wybrać

Kable głośnikowe występują w dwóch formach:

• Linka

• Solid Core

Przewody typu linka charakteryzują się tym, że zbudowane są z mniejszych drucików tworzących kabel głośnikowy, natomiast Solid Core swoją budową przypominają klasyczny pełny drut. W przypadku jednych i drugich są zarówno zalety jak i wady, dlatego też w zależności od tego jakie mamy głośniki podłączone do naszego wzmacniacza i jakiego brzmienia finalnie oczekujemy, to zarówno jedna jak i druga konstrukcja będą nas przybliżały, bądź też oddalały od uzyskania zamierzonego efektu.

Kable Solid Core raczej spotykane są w przypadku rozwiązań stereofonicznych (gdzie głośniki są znacznie wyższej jakości i stosujemy także wzmacniacze większej mocy) niż kina domowego. Na pewno odradzałbym takie rozwiązanie do głośników instalacyjnych, ponieważ tego typu przewody są dość sztywne co powoduje, że są trudniejsze do prowadzenia w peszlach czy rurkach elektrycznych.

Sposoby zakończeń przewodów głośnikowych

W połączeniu naszych głośników do urządzenia wzmacniającego je stosowanych jest kilka typów rozwiązań:

• wprowadzenie odizolowanego przewodu głośnikowego - najprostsze rozwiązanie, czyli odizolowanie krótkiego odcinka ok. 1,5 cm i wprowadzenie go do terminala. Bywa jedynym możliwym w sytuacji kiedy mamy do czynienia z terminalami, które nie akceptują alternatywnych sposobów zakończeń, o których napiszę poniżej

• cynowanie - jest to metoda, którą najczęściej pokrywa się końcówki kabli przed umieszczeniem ich w terminalach głośnikowych, aczkolwiek coraz rzadziej stosowana, ponieważ konduktywność, a więc przewodność cyny jest mniejsza niż miedzi, którą możemy bezpośrednio umieścić w naszych odczepach głośnikowych

• wtyki bananowe - jeden z najczęściej wymienianych opcji kiedy mowa o złączach przewodów jakie możemy spotkać. Większość wzmacniaczy, czy też amplitunerów kina domowego akceptuje tego typu zakończenia podobnie jak w przypadku głośników.

Jakość wtyków będzie tutaj zależała podobnie jak w przypadku przewodów od zastosowanego przewodnika (miedź, pokrywane złotem, czy też srebrem, a nawet rodowane). Tutaj możemy wyróżnić kilka typów począwszy od klasycznego po BFA.

• widełki - kable głośnikowe możemy także zakończyć widełkami, aczkolwiek nie każdy rodzaj terminala głośnikowego takowe rozwiązanie będzie akceptować. Przykładem mogą być tutaj terminale posiadające dodatkowy plastikowy kołnierz uniemożliwiający objęcie go poprzez widełki.

  Najczęściej możemy je spotkać w bardziej audiofilskich konfiguracjach i są znacznie rzadziej spotykane niż wcześniej opisywane wtyki typu banan. Od strony głośnika (a raczej kolumny) tutaj raczej w sporej części produktów da się je zastosować.

• szpilki - szczególny typ wtyku bananowego w formie szpilki, który wprowadzamy do terminala głośnikowego podobnie jak przewód bez żadnego zakończenia, czyli poprzez uprzednie odkręcenie terminala, a następnie wprowadzenie go w odpowiednio nacięte miejsce na śrubie mocującej. To jedno z najrzadziej stosowanych zakończeń, które nie do końca się przyjęło w systemach audio.

Podsumowanie

Najważniejszym aspektem wyboru okablowania jest oczywiście odsłuch, oraz to jaką koncepcję finalnego brzmienia przyjęliśmy dla naszej konfiguracji urządzeń i systemu stereo, czy też kinowego. Kolejnym na pewno jest także przeznaczenie, ponieważ czasem nie ma potrzeby stosowania bardzo drogiego okablowania do kolumn, które nie będą tego od nas wymagały, ponieważ nie przyniesie nam to takich korzyści w stosunku do kwoty jaką będziemy musieli ponieść.

Także połączenie z określonymi kolumnami głośnikowymi będzie miało przełożenie na to, czy powinniśmy pójść drogą nieco droższego rozwiązania, które zagwarantuje nam odpowiedni efekt, czy też wystarczy pozostać na w miarę przyzwoitym okablowaniu, które nie będzie kosztowało majątku.

Przeznaczenie i kontekst samej konfiguracji to również element na jaki należy zwrócić uwagę, ponieważ często do głośników surround, lub instalacyjnych jakie możemy zamontować w suficie, czy też ścianie nie będzie potrzeby prowadzenia okablowania klasy high end, chyba że budujemy salę kinową, to oczywiście warto rozważyć także odpowiednie przewody. Będzie to zupełnie odmienny punkt widzenia w stosunku do klasycznych systemów stereofonicznych, w których walczymy o każdy detal i chcemy jak najwierniejszego obrazu dźwiękowego na co wpływ również będą miały właśnie przewody.

Także klasa sprzętu będzie miała tutaj ogromne znaczenie, ponieważ w przypadku prostszych konfiguracji nie ma potrzeby wydawania sporej kwoty na srebrzone okablowanie, ponieważ różnica nie będzie adekwatna do poniesionych kosztów.

Jeżeli chcielibyście oczywiście przetestować takie rozwiązanie i usłyszeć (lub też nie) czy wpływ zmiany przewodu przełoży się na efekt finalny to zapraszamy Was do naszego salonu, ponieważ oferujemy usługę wypożyczenia, dzięki której możecie się na własne uszy przekonać o tym czy warto inwestować w lepsze okablowanie.