Klasyczny wzmacniacz zintegrowany składa się z przedwzmacniacza oraz końcówki mocy. Dzięki temu pierwszemu mamy możliwość regulacji głośności, regulację barwy dźwięku dzięki czemu mamy wpływ na jakość dźwięku naszej ulubionej muzyki. Jako pierwszy na rynku pojawił się wzmacniacz lampowy, który był dziełem Lee De Foresta znanym pod nazwą Audion. Początkowo była to triodowa lampa próżniowa i miało to miejsce w latach 1906-1912, ponieważ później rozwijany projekt posłużył do zbudowanie pierwszego radia AM. Kolejnym krokiem były konstrukcje tranzystorowe, które pojawiły się około lat 70-tych. Większość dzisiejszych konstrukcji to właśnie tego typu urządzenia, natomiast nadal wzmacniacze lampowe są produkowane i cenione przez wymagających melomanów ale nie tylko. 

Wzmacniacze stereo - rodzaje

Wzmacniacz lampowy

W tym przypadku mamy do czynienia z urządzeniami, które zarówno w sekcji przedwzmacniacza jak i końcówki mocy znajdziemy lampy. Moc wzmacniacza jest zapewniana przez lampy elektronowe, natomiast zazwyczaj w prostszych konstrukcjach jest ona dość niska, a więc należy wziąć to pod uwagę podczas wybierania kolumn. 

Najważniejsze przy zdecydowaniu się na tego typu wzmacniacz będzie szukanie wysokiej skuteczności głośników, oraz ich niskiej impedancji, ponieważ to one pozwolą nam tak skompletować nasz sprzęt hi fi, aby uzyskać odpowiednią dynamikę i w pełni cieszyć się wysokiej klasy brzmieniem naszego sprzętu audio nawet przy niższych wskazaniach potencjometra głośności. Oczywiście nie wszystkie lampowce muszą posiadać niską moc, czego przykładem mogą być między innymi monobloki marki Audio Research Reference 750 SEL, które posiadają deklarowaną moc 750W.

Tego typu urządzenia bardzo często znajdują uznanie wśród audiofili, fanów analogowego brzmienia posiadających kolekcje płyt winylowych, bądź też płyt kompaktowych, oraz tych, którzy poszukują elementu potrafiącego złagodzić i ocieplić nasz system. 

Wzmacniacz stereo lampowy posiada w głównej mierze złącza rca phono, często pojawia się również wbudowany przedwzmacniacz gramofonowy. Rzadziej można w nich odnaleźć wejścia cyfrowe, czy też nowinki typu wi fi czy bluetooth. 

Wzmacniacz tranzystorowy

Obecnie najczęściej spotykane na rynku wzmacniacze zintegrowane, w których to tranzystory są wykorzystywane do wykreowania odpowiedniej mocy wzmacniacza. Tutaj moc zazwyczaj będzie wyższa niż wzmacniacza lampowego, dlatego przy wyborze odpowiednich zestawów głośnikowych nie musimy aż tak bardzo zwracać uwagę na moc głośników, skuteczność czy też oporność, co nie oznacza, że nie są one istotne przy ich wyborze.

Tutaj bardzo często pojawiają się również takie konstrukcje jak amplitunery stereo, które posiadają radio, oraz często funkcje sieciowe. 

Jest to jedno z najczęściej wybieranych rozwiązań z racji na funkcjonalność urządzenia. W nich znajdziemy oprócz sekcji analogowej bardzo często również wejścia cyfrowe (złącze koaksjalne, złącze optyczne, czy też złącze usb asynchroniczne, które pozwala na podłączenie zewnętrznego dysku. Oczywiście klasyczne wejścia jak rca phono dedykowane dla gramofonów (najczęściej dla wkładki MM, rzadziej MC). 

Wzmacniacze hybrydowe 

Wzmacniacz zintegrowany hybrydowy to taki, który łączy w sobie oba powyższe rozwiązania w kwestii budowy. Posiada on przedwzmacniacz lampowy, natomiast końcówka mocy to klasyczny tranzystor. Dzięki takiemu połączeniu jego brzmienie łączy w sobie charakter dźwięku znany z klasycznych wzmacniaczy lampowych, oraz wysoką moc kojarzoną z wzmacniacza stereo tranzystorowego. 

Z racji tego, że moc wzmacniacza na kanał jest wyższa, to dobór odpowiednich głośników będzie łatwiejszy.

Cechy wzmacniacza stereo

Moc wzmacniacza stereo

Jednym z ważniejszych parametrów jakim charakteryzuje się wzmacniacz to jego moc (podawana na kanał). Ale czy najlepszy wzmacniacz stereo charakteryzuje się również największą mocą? Otóż nie jest tak zawsze, ponieważ sama moc nie jest jeszcze wyznacznikiem jakości, mówi nam ona bardziej o tym czy nasz sprzęt audio będzie w stanie odpowiednio wysterować kolumny jakie planujemy zakupić i czy wykorzystamy ich pełen potencjał uzyskując najlepszą z możliwych w konkretnym przedziale cenowym jakość dźwięku.

Oczywiście jeżeli posiadamy bardzo wymagające kolumny, to najlepiej pójść w system dzielony i jako "wzmacniacz" zastosować końcówkę mocy. Problemem przy nieodpowiednim dobraniu mocy wzmacniacza do kolumn jest to, iż możemy doprowadzić w efekcie do ich uszkodzenia znanego bardziej pod pojęciem przesterowania (przy zbyt mocnym urządzeniu), lub do uszkodzenia kopułki wysokotonowej spowodowanej zbyt dużą ilością generowanych zniekształceń (przy za słabym wzmacniaczu).

Klasa w jakiej pracuje wzmacniacz 

Aby nie rozpisywać się tutaj na temat każdej klasy osobno i trochę skompresować ten poradnik opiszę krótko ten aspekt i wymienię tylko kilka klas, bardziej szeroko temat opiszemy w innym poradniku. Na rynku dostępne wzmacniacze zintegrowane mogą pracować w różnych klasach, które mówią nam o jego zarówno sprawności jak i generowanych zniekształceniach. 

Drugi parametr jest na pewno dla większości w miarę zrozumiały, ponieważ wskazuje na to, iż będziemy mieli bardziej czysty dźwięk i podczas odsłuchu naszego hi fi, natomiast drugi to parametr wynikający bezpośrednio z konstrukcji, a wręcz fizyki tego typu urządzeń. Sprawność wzmacniacza stereo mówi nam (upraszczając to dla lepszego zrozumienia) o tym ile prądu dostarczonego z sieci elektrycznej, a w zasadzie z zasilacza zostanie przełożone na wartość nominalną mocy. Reszta zostanie odprowadzona w formie ciepła.  

Klasa A wzmacniacza

Klasa A charakteryzuje wzmacniacze stereo wyższej jakości, ponieważ jej cechą są niskie zniekształcenia, natomiast za tym również idzie niska sprawność sięgająca zazwyczaj kilku do kilkunastu procent. Aby cieszyć się ulubioną muzyką w najlepszym wydaniu najczęściej za takie urządzenie trzeba będzie zapłacić nieco więcej, ponieważ koszt jego wytworzenia jest wyższy niż urządzeń pracujących w niższych klasach. 

Ich zasada działania polega na tym, iż przy normalnej pracy przez elementy wzmacniające prąd płynie cały czas. Również wzmacniacze stereo w klasie A to odpowiednio wysoki prąd spoczynkowy tranzystorów, bądź lamp.

Klasa D wzmacniacza

Moc wzmacniacza stereo pracującego w klasie D jest zazwyczaj dość wysoka, ponieważ sprawność tych konstrukcji jest również dość wysoka, sięga czasem nawet 90%. Z racji tego, że jest to konstrukcja oparta o impulsowe końcówki mocy złożone najczęściej z baterii tranzystorów będących przełączanymi ciągami impulsów wysyłanymi z generatora.

Są to obecnie coraz częściej spotykane konstrukcje wzmacniacza zintegrowanego, które charakteryzuje bardzo dobra jakość dźwięku. Wzmacniacz stereo pracujący w tej klasie pozwala nam na łatwiejsze dobranie kolumn w odróżnieniu od urządzeń pracujących w czystej klasie A.

Wyposażenie jakim dysponuje wzmacniacz

Wejścia/ wyjścia

W przypadku pytania jaki wzmacniacz stereo wybrać, często o wyborze decyduje jego wyposażenie pozwalające na osiągnięcie naszych celów. Konstrukcje dostępne na rynku sprzętu audio najczęściej posiadają złącza rca audio (tzw. cinch), które pozwalają podłączyć np. odtwarzacz cd, przy czym szczególnym ich rodzajem jest wejście phono , które posiada wbudowany przedwzmacniacz dedykowany do wkładek najczęściej MM, co pozwala na podłączenie gramofonu. Tutaj dodatkowym kabelkiem jaki mamy podłączony oprócz klasycznych cinch jest jeszcze kabel uziemiający. 

Nie tylko źródła analogowe są obsługiwane przez wzmacniacze stereo i jeżeli chcemy do naszego urządzenia przesłać cyfrowy sygnał, to z pomocą przychodzą nam takie wejścia jak złącza koaksjalne, optyczne, złącza usb (asynchroniczne), dzięki czemu nasze hi fi może zostać podłączone w taki sposób, aby skorzystać (w przypadku słabszych jakościowo źródeł) z lepszego przetwornika cyfrowo analogowego. 

Funkcje dodatkowe wzmacniaczy

W tej sekcji na pewno należy wymienić takie rozwiązania jak łączność bezprzewodowa za pośrednictwem wi fi, lub bluetooth. Nie jest to być może najważniejszy parametr według którego powinniśmy decydować o wyborze, ale na pewno w sytuacjach kiedy jest to kluczowe pod kątem sposobu naszego korzystania ze sprzętu, to oczywiście warto sprawdzić przed zakupem konkretne funkcje. 

Tolerowana impedancja kolumn

Ten parametr daje nam informację na temat tego jakiej impedancji kolumny akceptuje wzmacniacz stereo. Przykładowo posiadając już konkretne kolumny o oporności 4 Ohm gdy nasz wzmacniacz akceptuje jednostki dopiero od 8 Ohm, to podłączenie ich może skutkować wyłączaniem się wzmacniacza, a nawet jego uszkodzeniem. 

Bardzo często zdarza się oczywiście tak, że sprzęt posiada zapas, ponieważ impedancja nie jest parametrem stałym i podawana przez producentów wartość oporności jest nominalną wartością w większości częstotliwości, natomiast coraz częściej możemy w specyfikacji głośników znaleźć taki parametr jak minimum impedancyjne i może ono znacznie się różnić od nominalnej jej wartości.

Jak wybrać odpowiedni wzmacniacz stereo?

Odpowiedź na to pytanie to konglomerat kilku powyżej opisanych aspektów, ponieważ pod uwagę należy wziąć zarówno funkcjonalność jak i parametry decydujące o tym, czy będzie on pasował do posiadanych już przez nas elementów, ale to jeszcze nie wszystko, ponieważ tutaj wchodzą w grę jeszcze użytkowe aspekty, których nie bierzemy najczęściej pod uwagę. 

W tej sekcji nie będę już powielał tego, co napisałem powyżej, tylko zajmiemy się odpowiedzią na pytanie jaki wzmacniacz stereo wybrać w oparciu o pozostałe aspekty.

Dźwięk

Najtrudniejszy do wyboru, ponieważ każdy wzmacniacz stereo będzie się charakteryzował zupełnie innym brzmieniem. Aby móc ocenić, który ze wzmacniaczy jest dla nas odpowiedni najlepiej udać się na odsłuch kilku urządzeń, ponieważ czasem nawet nie zakładamy takiej ewentualności jaką finalnie wybierzemy. 

W tym celu należy poprosić o podłączenie zarówno urządzenia, które charakteryzuje czysty dźwięk, bardziej otwarty, analityczny, ale również w opozycji wzmacniacz stereo z głębszym basem i bardziej miękkim charakterem. Takie podejście do tematu odsłuchu pozwoli podczas słuchania muzyki na ocenę dźwięku i precyzyjniejsze określenie dźwięku jaki by nas satysfakcjonował. Oczywiście jest to rada dla tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z audio i nie mają określonych wymagań, ani też doświadczenia w wyborze. 

Każdy z nas oceni to zupełnie inaczej i jedni będą woleli nieco większą moc, urządzenia charakteryzujące się czystym dźwiękiem nawet kosztem mniejszej ilości basu, inni będą mieli zupełnie inne wyobrażenie na temat tego jak powinny brzmieć utwory jakie znają. Czasem nawet mniejsza przestrzeń może być dla konkretnego użytkownika ciekawsza, co mogło by się innym wydawać dziwnym kierunkiem. Tutaj nie ma złych wyborów, powinniśmy cedzić to poprzez sito naszych własnych preferencji, ponieważ to my będziemy użytkownikiem i na nim w przyszłości przyjdzie nam słuchać naszą ulubioną muzykę. Nie zawsze najlepszy sprzęt na rynku okaże się dla nas najbardziej odpowiedni. 

Wymiary wzmacniacza stereo i miejsce jego umieszczenia

Bardzo często spotykamy się z problemem wielkości szafki, czy też komody na której ląduje finalnie sprzęt. Często jest to spowodowane wyłącznie tym, że jest ona za płytka i w efekcie nie mamy możliwości usytuowania naszego wymarzonego urządzenia w tym miejscu. 

Jednak często bywa również tak, że oprócz samych wymiarów wzmacniaczy musimy pamiętać o tym, że każdy z nich będzie miał jeszcze wtyczkę zasilania, która bardzo często wychodzi poza obrys terminali głośnikowych, mamy wejścia RCA, które w niektórych przypadkach również spowoduje zdystansowanie wzmacniacza od tylnej ścianki mebla.

Dodatkowo powinniśmy przewidzieć zapas wolnej przestrzeni w celu lepszej wentylacji, ponieważ nasz wzmacniacz stereo na pewno będzie wydzielał ciepło, co podczas podniesienia się zbyt wysoko temperatury może spowodować wyłączanie urządzenia, bądź w najłagodniejszym przypadku skrócimy sobie żywotność urządzenia, ponieważ każdy jego element jest przygotowany do pracy w konkretnym zakresie temperatur. Ale nie tylko to jest istotne w tym przypadku, ponieważ dodatkowo powinniśmy się zastanowić ile miejsca będzie nam potrzebne na takie urządzenia jak np. odtwarzacz sieciowy, przedwzmacniacz gramofonowy, dodatkową końcówkę mocy (jeżeli zdecydujemy się np. na zestawy dzielone).

Pozostałe posiadane elementy systemu

Dobry wzmacniacz stereo to tylko jeden element systemu audio, natomiast musi on współpracować z pozostałymi urządzeniami, czy też kolumnami, aby uzyskać wypadkową brzmienia o jaką nam chodzi. Dlatego posiadając już coś w domu powinniśmy się zastanowić na jaki efekt liczymy i co by miał wprowadzić nasz wymarzony wzmacniacz zintegrowany. Oprócz samych aspektów brzmieniowych powinniśmy wziąć jeszcze pod uwagę to, czy będą wzajemnie do siebie pasowały, co opisaliśmy w jednym z akapitów powyżej.

Możliwość rozbudowy

W tym przypadku chodzi o to, czy wzmacniacz stereo ma możliwość rozbudowy o dodatkowe końcówki mocy, posiada dodatkowe wejścia jak np. Phono (rca audio) dedykowane do gramofonów, czy też np. posiada opcje sieciowe pozwalające go zintegrować w system multiroom, dzięki czemu byśmy mogli zarządzać muzyką w całym naszym domu. Jest to realizowane czasem również poprzez bluetooth, ale najczęściej w obrębie jednej sieci LAN. Tego typu wzmacniaczy jest znacznie mniej na rynku, więc musimy to zaplanować przed udaniem się do salonu audio.

Jaki budżet przeznaczyć na najlepszy wzmacniacz stereo?

Ten aspekt akurat jest pewnego rodzaju prowokacją, ponieważ nie zawsze dobry wzmacniacz stereo będzie bardzo drogi a nawet więcej - nie zawsze będzie on nam potrzebny, ponieważ jeżeli przeszacujemy kwotę naszego wzmacniacza, to możemy nie wykorzystać pełni jego potencjału. Jest to o tyle trudne, że musimy przełożyć wartość niematerialną w postaci dźwięku na wartość materialną (pieniądz), którą zobaczymy na pewno na koncie.

Wybrać wzmacniacz stereo, czy zastanowić się nad kinem domowym?

W tym przypadku nie jest to takie dziwne pytanie, ponieważ sprzęt do słuchania muzyki jak najbardziej kojarzy się głównie ze stereo i to jest jak najbardziej najsensowniejsze rozwiązanie, aczkolwiek w przypadku kiedy słuchamy muzyki w wydaniu koncertowym na płytach Blu Ray, to amplitunery kina domowego mają nieco więcej do zaoferowania, ponieważ wielokanałowy dźwięk, w którym są zapisywane tego typu realizacje również może nas zainteresować.  

Na pewno pod kątem jakości dźwięku z płyt CD bez dwóch zdań powinniśmy swoje kroki skierować w stronę wzmacniaczy, ponieważ to one zaoferują znacznie lepszą jakość z racji tego, iż są zbudowane z lepszych podzespołów niż amplitunery kina w podobnym budżecie. Również aspekt tworzenia sceny, rozdzielczości i łatwości w zlokalizowaniu każdego instrumentu w przestrzeni będzie znacznie lepiej realizowany w gronie wzmacniaczy, ponieważ tutaj producent musi się bardziej natrudzić, aby wykreować z dwóch kolumn te aspekty, natomiast w amplitunerze kina domowego jest to realizowane z pięciu, lub więcej kolumn, więc nie jest aż tak to ważne podczas projektowania takiego urządzenia.  

Podsumowanie

Wzmacniacze stereo pomimo tego, iż są urządzeniami dosyć prostymi w konstrukcji, jeżeli postawimy je w opozycji do amplitunerów kina domowego, to potrafią zaskoczyć swoją funkcjonalnością, oraz jakością brzmienia podczas słuchania utworów w wydaniu stereofonicznym niezależnie od źródła (czy to będzie gramofon, odtwarzacz płyt kompaktowych, czy też odtwarzacz strumieniowy). Funkcje takie jak bluetooth, bez najmniejszego problemu również pojawiają się w tych urządzeniach. 

Jeżeli najważniejsza dla nas jest jakość odtwarzanych utworów, ale od czasu do czasu chcielibyśmy obejrzeć jakiś film, to nie musimy rezygnować ze wzmacniacza, ponieważ z dwóch kolumn, o ile nie jesteśmy maniakami kinowymi możemy z powodzeniem odtworzyć film i to często nawet z lepszym efektem (biorąc pod uwagę to, jeżeli byśmy porównali dwa systemy w podobnej cenie), ponieważ będziemy w stanie sobie pozwolić na dwie, ale wyższej klasy kolumny niż w przypadku kina. 

Również podłączenie go do najczęstszego urządzenia jakim jest telewizor nie będzie stanowiło żadnego problemu, tylko w niektórych przypadkach będzie wymagane dodatkowe urządzenie jakim jest przetwornik cyfrowo analogowy, który pozwoli nam na wyjście z odbiornika telewizyjnego kablem optycznym, natomiast do wzmacniacza już kablami rca, które są najczęściej na jego pokładzie.