Nieodzownym elementem każdego zestawu kina domowego oprócz oczywiście klasycznych kolumn podłogowych, jest również subwoofer. Nie jest to oczywiście jedyne przeznaczenie w jakim można go wykorzystać, ponieważ są również marki, oraz subwoofery dedykowane do muzyki. 

Jego główną rolą w systemach wielokanałowych jest zapewnienie efektów podczas oglądanych filmów, grania w gry, a podczas słuchania muzyki na systemach stereo uzyskanie pełnego spektrum dźwięków poniżej pasma przenoszenia jakie mogą zapewnić nam nasze kolumny głośnikowe. 

Tego typu element w systemie nie jest do zastąpienia przez pozostałe kolumny, ponieważ już na etapie koncepcji jest projektowany z zupełnie innym założeniem. Jego celem jest wygenerowanie niskich tonów, przez co sama jego budowa, czy też średnica przetwornika jest często inna niż w klasycznych konstrukcjach kolumnowych. 

Rodzaje subwooferów - podział ze względu na typ zasilania

Subwoofer aktywny

Najczęściej spotykane konstrukcje posiadają wbudowany wzmacniacz, dzięki czemu nie interesuje nas moc wzmacniacza, czy też jego obciążalność, ponieważ w tym wypadku pobieramy wyłącznie sygnał jaki daje nam sprzęt audio. W przypadku takiego subwoofera należy pamiętać, że nie są one podłączane tak samo jak pozostałe kolumny z zestawu, mamy we wzmacniaczu dedykowane wyjście opisane jako sub out, bądź też subwoofer. Jest to klasyczny pojedynczy cinch, który wpinamy do wejścia LFE, bądź też najczęściej prawego kanału jeżeli nie mamy dedykowanego wejścia mono. Istnieje jeszcze jedna możliwość w tym przypadku, a mianowicie zastosowanie kabla typu "Y", który z jednej strony będzie miał pojedynczy wtyk cinch, a po drugiej stronie klasyczne RCA. Poza tym połączeniem należy wziąć pod uwagę również fakt, iż ten typ subwoofera wymaga gniazda 230V w pobliżu.

Połączenie jakie opisałem powyżej nie jest jedyną możliwością, ponieważ oczywiście użytkownicy wzmacniaczy stereofonicznych mogą posiadać taką jednostkę, która nie będzie miała dedykowanego wyjścia dla subwoofera. Wtedy z pomocą przychodzi rozwiązanie, które posiadają np. modele estradowe, a więc połączenie kablem Speakon. Jest to kabel z okrągłą wtyczką od strony subwoofera, a z drugiej strony posiadający 3 klasyczne kable (linki głośnikowe), które podłączamy do dwóch plusów, oraz jednego minusa w terminalach głośnikowych. Tego typu rozwiązanie stosuje np. marka REL, projektująca świetne subwoofery aktywne do muzyki. 

Aktywny subwoofer pozwala nam na włączanie, oraz wyłączanie go w sposób automatyczny (w większości), dzięki czemu w momencie kiedy otrzyma sygnał ze wzmacniacza nastąpi włączenie subwoofera, a po określonym czasie zwłoki (jeżeli będzie w stanie bezczynności) zostanie automatycznie przełączony w stan czuwania. 

W droższych modelach subwooferów możemy spotkać układ kalibracji, którego celem jest odpowiednia konfiguracja naszego subwoofera zarówno do warunków akustycznych jak i zgranie ich razem z pozostałymi kolumnami.

Subwoofer pasywny

W tym przypadku mamy do czynienia z rozwiązaniem, które swoją siłę dźwięku zawdzięcza mocy wzmacniacza. W odróżnieniu od powyższego rozwiązania subwoofery pasywne nie posiadają wbudowanego wzmacniacza dlatego też należy w tym przypadku pamiętać o tym, iż do jego napędzenia (jeżeli nie mamy możliwości podłączenia się pod terminale głośnikowe) będzie wymagany zakup zewnętrznej końcówki mocy, która pozwoli na wykorzystanie go w zestawach kina domowego, czy też stereo. 

Obecnie rzadko spotyka się takie rozwiązania, ponieważ aby uzyskać optymalnie dopasowany zestaw, należy bardzo dużo uwagi poświęcić na zakup subwoofera pod kątem tego jak reprodukuje niskie tony, ponieważ w tym wypadku jedyną regulacją jaką otrzymamy będzie ta z amplitunera, wzmacniacza, czy też mini wieży. Częściej niż jako subwoofer do kina domowego są spotykane w car audio jako uzupełnienie niskich tonów. Dźwięk zwłaszcza kolumn musi być dobrany do pasma przenoszenia jakie jest w stanie wygenerować wbudowany głośnik niskotonowy planowanego subwoofera, abyśmy nie mieli zbyt dużej dysproporcji pomiędzy basem z kolumn i głośnika niskotonowego. 

Subwoofer bezprzewodowy

Jest to niejako odmiana urządzenia aktywnego i spotka się ją najczęściej jako subwoofer do kina domowego w połączeniu z soundbarami (np. Bose Bass Module), aczkolwiek również jest możliwe parowanie ich z amplitunerami kinowymi, czy też podłączenie do zestawu stereo za pomocą modułów bezprzewodowych. W najprostszej formie subwoofer bezprzewodowy występuje w zestawie kina domowego marki Yamaha. W kwestii subwoofera, w którym nie trzeba prowadzić okablowania na drugi koniec pomieszczenia (jeżeli takie mamy ustawienie), możemy wykorzystać uniwersalne nadajniki, dzięki czemu z każdego suba zrobimy wersję bezprzewodową.

Jaki subwoofer wybrać - typ obudowy

Subwoofer otwarty

Jeżeli chcemy zakupić dobry subwoofer, którego pasmo przenoszenia będzie pozwalało nam osiągnąć głęboki bas, to na pewno powinny bas zainteresować konstrukcje otwarte, które posiadają obudowę wentylowaną z bass reflex. W kontekście tego jaki subwoofer do kina domowego wybrać, będzie to najlepszy sprzęt, ponieważ podczas oglądania filmów  chodzi nam o uzyskanie głębokiego basu, powodującego efekty. W tej sytuacji warto dopasowywać zawsze do naszych zestawów głośnikowych, ponieważ dysproporcja i "dziura basowa" nie jest tym, co chcielibyśmy uzyskać. W sali kinowej najczęściej spotykamy otwartą konstrukcję z racji większej ekspresji i większej ilości basu.

Subwoofer zamknięty 

Konstrukcja zamknięta to typ, który posiada szczelną obudowę, dzięki czemu możemy uzyskać bardziej kontrolowany bas, aczkolwiek do wytworzenia dźwięku o podobnej głośności potrzebujemy nieco więcej mocy. Jakość dźwięku jaką daje obudowa zamknięta powoduje, że najczęściej jest on określany jako najlepszy subwoofer pod zestaw audio. Dźwięk wydobywający się z niego charakteryzuje dynamika, szybki i punktowy bas, dzięki czemu bardzo szybko pracuje i daje nieco mniejszą ilość basu, kosztem znacznie większej kontroli. 

Głośniki niskotonowe bez bass reflex, aby uzyskać odpowiednią ilość ciśnienia wewnątrz obudowy i poszerzyć zakres pasma przenoszenia  posiadają bierne membrany, aczkolwiek ze względu na wyższy koszt w produkcji jest to stosowane raczej w wyższym przedziale cenowym. Średnica biernej membrany może posiadać inny głośnik, bądź ten sam, który został zastosowany w wersji aktywnej. Gdyby wykonać ranking subwooferów, to w kontekście muzyki byłby to numer jeden.

Wybór subwoofera pod kątem ukierunkowania membrany przetwornika

Bass reflex, czy też wbudowany wzmacniacz w obudowę subwoofera to jedna sprawa, natomiast pozostaje jeszcze kwestia usytuowania przetwornika, która przekłada się również na jakość.

Front firing

W tym rodzaju subwoofer ma głośnik skierowany do przodu. Daje nam to nieco większą energię, która którą bardzo dobrze można spożytkować w systemach kina domowego. Ten subwoofer wybrać możemy w sytuacji kiedy chcemy odczuwać większą energię basu, ponieważ strumień powietrza jest kierowany zazwyczaj bezpośrednio w naszym kierunku. 

Down firing 

Jeżeli szukamy dobrego subwoofera zapewniającego czysty bas i równomierne rozprowadzenie niskich tonów, to subwoofer w konstrukcji down firing zaoferuje fenomenalną jakość dźwięku. W tym przypadku membrana jest skierowana w stronę podłogi, co powoduje, że bas jest nieco łagodniejszy. Subwoofery down firing bardzo fajnie się sprawdzają w pomieszczeniach, gdzie mamy na podłodze twardą posadzkę.

Jaki subwoofer wybrać pod kino domowe?

Kino domowe służy nam do przeniesienia wrażeń znanych z popularnych multipleksów do naszego mieszkania i w sytuacji kiedy mamy dobry sprzęt możemy mówić nawet o lepszym efekcie niż w kinie. Pamiętajmy jednak, aby nie przesadzić, ponieważ kiedy mamy mniejsze pomieszczenie nie możemy iść za wszelką cenę w duże subwoofery, ale raczej skupić się na konstrukcjach mniejszej mocy. Unikniemy wtedy efektu, kiedy nie będziemy w stanie już zapanować nad ilością basu i zacznie się charakterystyczne dudnienie.

Na pewno subwoofery z obudową otwartą mają większy potencjał w filmach, a więc skupiłbym się raczej na wyborze spośród nich, chyba, że występuje u nas problem z zakresem niskich częstotliwości, to wtedy możemy rozważyć zamkniętą obudowę, która zminimalizuje nam ryzyko wystąpienia rezonansów. 

W kontekście z kolei wyboru typu, to tutaj wybór jest bardzo prosty. Wybieraj subwoofer aktywny, ponieważ daje on możliwość zdecydowanie lepszego dopasowania do pozostałych elementów dzięki możliwości ustawienia takich parametrów jak częstotliwość odcięcia, czy też regulacja głośności. Za ich pomocą możesz ustawić do jakiego poziomu to subwoofer będzie reprodukował bas, a od którego momentu zajmą się tym kolumny. 

Wielkość obudowy będzie miała oczywiście znaczenie, podobnie jak średnica przetwornika, co zdecyduje o tym jaki zakres częstotliwości będzie mógł być obsługiwany przez konkretny subwoofer. Nie mniej jednak coraz częściej płaski design nie dyskredytuje również takiej konstrukcji jako subwoofer do kina. Na pewno pod kątem usytuowania zestawu kina domowego będzie on łatwiejszy i nie zajmie nam za dużo miejsca, często również da szansę nawet na powieszenie na ścianie. 

Podsumowanie

Wtedy mamy pewność, że wybór będzie optymalny, ponieważ głośnik niskotonowy jest idealnie dopasowany do charakterystyki kolumn. Design to powinno być ostatnie kryterium wyboru, aczkolwiek warto je również brać pod uwagę, ponieważ nie zawsze subwoofery nawet od tej samej serii występują we wszystkich kolorach kolumn. Na pewno dodatkowy equalizer w formie predefiniowanych ustawień (movie, music, punchy itp) jest bardzo dobrą opcją, aczkolwiek nie zastąpi nam kalibracji pojawiającej się w subwooferach wyższej klasy, gdzie tak jak np. w Velodyne mamy mikrofon dokonujący pomiaru i kompensujący niedostatki naszego pomieszczenia. 

Jeżeli poszukujemy rozwiązań do typowych sal kinowych, bądź też stawiamy na najwyższą jakość warto zaufać markom, które produkują wyłącznie subwoofery i są w tym specjalistami jak np. Velodyne, REL.